gravin Machteld te ’s Gravezande gesticht. Monster-
ambacht had dus als westgrens de Maas. Zoodat wij
m.a.w. de volgende uiterst belangrijke overweging mogen
laten gelden de Denneweg met de oude scheiding tus-
schen de Oost- en de Westduinen was de oude schei
ding tusschen Monsterambacht en Wassenaar, of, m.a.w.
waar Monster ’t land omvatte tusschen de Maas en den
Denneweg, lagen dus oudtijds ten Westen van deze
scheiding niet alleen de Westduinen, maar ook het land,
waarin Monster de domineerende plaats had, n.l. het
Westland. En nog merkwaardiger wordt deze vondst,
als we zien uit de „Verclaringhe van alle des graven
renten in Noordhollant, Woerden ende Oudewater”,
1334, dat Wassenaar zich oudtijds uitstrekte tot aan
den Rijn x) Zoodat we dus aan de Oostzijde niet alleen
de Oostduinen hebben, maar een gebied, waarin Was
senaar domineert en dat zich uitstrekt tot aan den Rijn.
4. Het ambacht Rijswijk behoort ook tot het West
land 2), zoodat de door ons teruggevonden weg ook
hier de oostgrens is van het Westland.
Vatten wij dit nu samen met de reeds eerder over
dezen uiterst merkwaardigen weg gemaakte opmerkin
gen en trekken wij daaruit onze conclusies, dan staat
vast:
a) dat op dezen weg, die van Arendsburg liep naar
de duinen tot bij het tegenwoordige Petit St. Hubert
en het tegenwoordige hotel de Witte Brug om zich van
daaruit voort te zetten in de scheidingslijn tusschen
Oost- en Westduinen of ook in de scheidingslijn tusschen
Wassenaar en Monsterambacht, uitmondde de hoofd-
DE DUINEN BIJ 'S-GRAVENHAGE?
23
Hamaker, Rekeningen I bl. 161Bijdragen en Mededeelingen
Historisch Genootschap, 22ste deel bl. 172 onder 9.
a) Zie Aardrijksk. Woordbk. van v. d. Aa op het Westland.