EN KUNST BESCHOUWD IN HUN HIST. VERBAND. 67
waar
het Gemeente-ziekenhuis staat liep het water naar het
Oosten, zoo recht als de bebouwing, die bij Zuideinde
en Spui het verste in zuidelijke richting gevorderd was,
toeliet. Hier boog de gracht noordwaarts tot het Korte
Voorhout, wederom zoo, dat de uiterst oostelijk gelegen
dorpsbebouwing werd ingesloten. Het reeds bestaande
water vervolgde naar het westen de omgrachting die
tenslotte door het Smidswater en de Hooigracht, die weer
in de Mauritskade uitliep, werd voltooid.
Als men deze gordel beschouwt kan bewondering niet
uitblijven. Het grillig gevormde dorp toch, dat hoogst
onregelmatig was uitgegroeid was thans vrijwel besloten
in een rechthoek van grachten, die alleen ter wille van
het ver vooruitgeschoven Noordeinde enden Princesse-
tuin een inham vertoonde, terwijl aan den Zuidwal een
tweede inham werd aangetroffen.
Alleen de uiterst noord-oostelijke omsingeling was
vooralsnog eenigszins onregelmatig; hier was om voor
de hand liggende economische redenen van reeds be
staande grachten gebruik gemaakt. Maar deze onregel
matigheid zou later hersteld worden. In 1706 werden
Smidswater en Hooigracht tot binnengrachten en werd
met opoffering van een deel van den Boschgrond het
water van de tegenwoordige Boschbrug langs de
Princessegracht recht tot den Nieuwen Uitleg
deze naar het O. loopt doorgetrokken. Zoo kwam
ruimte voor patricische woonwijken binnen de grachten
vrij: Nieuwe Uitleg, Hooikade en Prinsessegracht. Dat
van deze gelegenheid tot bouwen spoedig gebruik werd
gemaakt zal verderop blijken, maar we loopen thans de
ontwikkeling vooruit en bepalen nog een oogenblik onzen
aandacht bij de oorspronkelijke omgrachting.
Op twee merkwaardigheden mag de opmerkzaamheid
gevestigd. In de eerste plaats, dat de omsingeling van