74 DE HAAGSCHE MONUMENTEN VAN GESCHIEDENIS
Boterhuis bouwen, dat in 1681 aanzienlijk werd ver
groot, in 1662 volgde het Korenhuis. De Staten van
Holland verrijkten den Haag aan den pas aangelegden
Nieuwen Uitleg met de ook alweer door Pieter Post
ontworpen Kanongieterij, waardoor de Kloosterkerk
wederom geheel aan hare godsdienstige bestemming kon
worden teruggegeven.
Ook verscheidene nieuwe godsdienstige gebouwen
zijn in de 17e eeuw den Haag het aanzien van een stad
komen verleenen.
Het spreekt vanzelf, dat de eerste halve eeuw na
den Hervormingstijd geen nieuwe kerkgebouwen noodig
waren. Groote Kerk en Hofkapel konden voorloopig
ruim in alle behoeften voorzien, zoo ruim dat, zooals
we reeds zagen, de Kloosterkerk aanvankelijk onge
bruikt bleef.
Toen in 1617 voor de Arminianen een afzonderlijke
kerk noodig werd, kwam een deel van de Kloosterkerk
goed van pas. In 1620 kwam ook aan een nieuw ge
graven Burgwal, sedert de Luthersche genaamd, een
Luthersche kerk tot stand. De kapel van het Sacraments-
gasthuis in het Noordeinde werd, gelijk gezegd, voor den
Engelschen eeredienst ingericht. De kleine Doopsgezinde
gemeente behoefde nog geen eigen kerkze kwam in
woonhuizen samen, eerst in het Achterom, later in de
Herderstraat De enkele verborgen Katholieke kerkjes
behoeven in dit overzicht niet genoemd, terwijl een
synagoge nog niet werd aangetroffen.
In 1649 echter bestond behoefte aan een nieuw kerk
gebouw voor de Hervormde gemeente. Het college van
de Sociëteit liet toen aan de zuidgrens van den Haag
aan het Spui de Nieuwe Kerk bouwen, die nog steeds
tot de schoonste monumenten van den Haag behoort.
Hebben we reeds opgemerkt, dat de komende rijk-