AFBEELDINGEN VAN DEN HAAG
30
De derde kaart tenslotte is blijkbaar een fraaie en
duidelijke copie van de tweede. Ook zij vertoont in de
drie hoeken maten, schaal en roos, terwijl in de car
touche rechts boven staat „Schets 1603”. Er is geen
twijfel mogelijk, dat wij hier een 18e eeuwsche copie
van de tweede, de perkamenten kaart voor ons hebben.
Vermoedelijk heeft deze laatste hierop duidt ook
de vervuilde en verbleekte staat waarin zij verkeert
aan den wand gehangen en heeft men haar in de 18e
eeuw, toen zij onduidelijk begon te worden laten
copieeren. Deze copie kunnen wij dus verder terzijde
laten.
Wel moet de verhouding tusschen de eerste en de
tweede kaart nog worden vastgesteld en een nauw
keurige beschouwing der beide kaarten doet zien dat,
al zou men dit bij oppervlakkig onderzoek niet denken,
de tweede kaart ook weer een copie is van de eerste.
In de eerste plaats valt op, dat hier op het perka
ment eerst de omwalling is geteekend en daarna pas
binnen en gedeeltelijk ook over die omwalling de rest.
Wanneer men echter een fortificatie-plan ontwerpt zal
men toch zeker eerst een kaart van de te versterken
plaats vervaardigen en daarop en daarover de verde
digingswerken aanbrengen. Ten tweede zijn de bas
tions ten opzichte der huizen op geheel dezelfde plaat
sen geteekend op beide kaarten, wat onmogelijk een
toeval kan zijn. En tenslotte zijn de opgaven der maten
in den linkerbovenhoek op beide kaarten woordelijk
eender. Woordelijk, niet letterlijk. Op de perkamenten
kaart is een meer moderne spelling toegepast, terwijl
ook het schrift op het einde der 17e eeuw wijst. Daar
ook het dorp op beide kaarten volmaakt even groot
is, kan men als zeker aannemen dat onze perkamenten
kaart een op het einde der 17e eeuw vervaardigde
