INTERNATIONALE FIGUREN
230
worden geweten aan de explosie van een torpedo, door
een Duitsche onderzeeboot op het schip gericht, zonder
dat kon worden uitgemaakt of zulks opzettelijk dan wel
tengevolge van een misverstand was geschied. Dit heeft
geleid tot de bekende schadevergoeding, welke door de
Duitsche Regeering diende te worden betaald. Geheel
andere figuren namen plaats in een soortgelijke commis
sie, geheel andere debatten werden gevoerd een tiental
jaren later in een aangelegenheid, waarin ook Duitsch-
land partij was. Ditmaal tegen Amerika, waarbij het ging
om vorderingen van Amerikanen, benadeeld door aan
slagen op fabrieken, werkplaatsen en dergelijke, die
gelijk bekend mag worden verondersteld zijn geschied
in de eerste twee oorlogsjaren, toen Amerika nog onzijdig
was. Dat een zeker verband tusschen deze aanslagen en
de geheime Duitsche agenten, die in Amerika vertoefden,
bestond, is sedertdien door verschillende publicaties, ook
van de belanghebbenden, komen vast te staan. Maar waar
het hier ging om een schadevergoeding, was een derge
lijke constateering in het algemeen niet voldoende, doch
moest aan de hand van stricte bewijzen worden aange
toond de medewerking in bepaalde gevallen. In dit
opzicht hebben de Duitschers de partij gewonnen, wat
intusschen niet wegneemt dat hetgeen in deze met iets van
aan den oorlogstijd herinnerende felheid gevoerde debat
ten is komen vast te staan, niet minder gruwelijk is dan de
oorlog zelf. Gezien, dat deze debatten veelal van techni-
schen en juridischen aard waren, bovendien begrijpelijker
wijze met de documenten niet kwistig werd rondgespron
gen, heeft zelfs het Haagsche publiek van wat zich daar
afspeelde weinig vernomen. Dat weinige echter mocht
voldoende heeten om afschuw te wekken voor een der
verschijnselen, die een noodzakelijke begeleiding vormen
van den modernen oorlog!
