HET CENTRUM VAN HET DORP
106
van 156676 zullen zijn geplant. Op de typische oude
schilderijen van Breughel, Teniers en anderen ziet men de
dorpskerken gewoonlijk met zwaar geboomte omgeven,
zoodat wij gereedelijk kunnen aannemen, dat ook dit
kerkhof van ouds een lommerrijke plaats zal zijn geweest.
Ten Westen onder den toren in den zoogenaamden
,,zak” was een school, door de H. Geestmeesters beheerd
en ,,de school van de Kerk” genoemd. Deze werd in 't
midden der 16e eeuw opgeheven. Het gebouw zelf bleef
nog tot na 1590 in stand en wordt in een akte van dat
jaar nog steeds de school der kerk genoemd, reden waar
om ik dit gebouw als zoodanig heb aangegeven op de
kaart van 1560-70 jrb. 1932.
Ten Noorden van de kerk, daar waar de huizenrij
eenige meters vooruitsprong, stond in den hoek een
Calvarieberg of Golgothakruis, destijds hoog vereerd
door het volk; het wordt in de Hofboeken van 1512 en
1561 vermeld. In 1570 was het verdwenen, wellicht werd
het door de beeldstormers in 1566 vernield.
Het tweede voorname gebouw is het nog bestaande
raadhuis ten oosten van de kerk gelegen. In 1561—65
gebouwd, was het voor dien tijd zeker een der mooiste
dorpsraadhuizen in de Nederlanden. De fraaie Renais
sance gevels zijn tot heden als door een wonder bewaard
gebleven. Het inwendige is echter herhaaldelijk veran
derd en verbouwd. De toren was in overeenstemming
met het gebouw en kreeg later, in 1608, zijn tegenwoor
dige bekroning.
De straten om deze gebouwen waren te dien tijde nog
zeer slecht geplaveid en verkeerden dikwijls in een
erbarmelijken toestand. Langs den huizenkant was ten
gerieve der voetgangers een eenigszins verhoogd pad,
dat door de gezamenlijke bewoners moest worden onder
houden. De dorpswegen waren destijds een dorado voor
