TEGENOVER DE LEPROZEN 114 zich uitstrekte tot op den hoek van het Spui. Ook keek men, wanneer men de Coman Willemslaan een eind- weegs was ingeloopen, in de verte tegen den achterkant aan van de aan de Oostzijde van het Spui gelegen hui zen. In het begin van de laan zelf stond nog een aantal verspreide huisjes met erven er omheen, maar algauw zag men louter grasland. Slordig en slecht was de mod derige landweg onderhouden. Hij leidde naar geen enkel vast doel, men deponeerde er vuil, tot krengen van bees ten toe, die een ellendigen stank verspreidden, varkens liepen er te wroeten en paarden trapten er de bermen af. Aan de rechterzijde liep er een breede sloot of wetering langs. Gelukkig voor de bezitters van het daarachter ge legen grasland; deze toch waren bleekers en wat zou het lot van de te bleeken gelegde hemdjes en kraagjes ge weest zijn, zoo de varkens er vrijen toegang hadden gehad! richting volgden. (Zie o.m. de kaart van Floris Jacobsz. van 1617 (ontwerp Z.O. Buitensingel) en die van zijn zoon Pieter Florisz. van der Salm van 1642 (ontwerp Verwerstraat)beide in het Gem. Archief. De veronderstelling, dat deze laan zeer oud zou zijn en met den toegang tot een Romeinsche nederzetting in ver band zou staan (Pabon in Die Haghe van 1925/27) is met de hier geopperde veronderstellingen uiteraard in strijd. De mogelijk heid echter, dat zich in deze buurt (en dan misschien daar, waar nu de vaart loopt?) een zeer oude weg heeft bevonden, heffen zij, zooals vanzelf spreekt, niet op. De m.i. foutieve meening van Morren (Straatnamen blz. 246 en 247) volgens welke de Coman Willemslaan al in 1336 zou hebben bestaan dus vóór het ontstaan van de Haagsche Vaart! berust op de omstandigheid, dat in een cartularium van het Klooster van St. Maria in Galilea (R.A., Inv. n°. 1, f°. 26) achtereenvolgens drie op eenzelfde perceel betrekking hebbende acten van resp. 1336, 1346 en 1477 gecopieerd staan met daarboven de vermelding: „Aen die Oostzijde van Coman Willems laan’'. Deze vermelding stamt echter uit de XVIde eeuw; van de drie acten zelf is die van 1477 de eenige, die de Coman Willems laan noemt!

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Jaarboeken geschiedkundige vereniging Die Haghe | 1939 | | pagina 130