150DE VERHOUDING VAN HET ERPHUUR BETALENDE
het kaartje.
Toelichting van
Het kaartje beoogt de verhouding te doen kennen tus-
schen wel en niet grafelijke erfhuur (of hofpenning) be
talend grondgebied. De groepen a en b vormen te zamen
de erfhuurgronden der hofboeken, terwijl c en d daar
niet onder vallen. Binnen Haagambacht is nog afzonder
lijk onderscheiden tusschen het niet uitgegeven grafelijk
domein (d), in hoofdzaak bestaande uit wildernis en
Haagsche Bosch, en het ontgonnen land zonder grafelijke
erfhuur (c). Het gaat hier om een eerste algemeen over
zicht; daarom zijn eenige minder belangrijke zaken buiten
beschouwing gelaten. Als voorbeeld daarvan noem ik het
vrije” land bij den Zuid-Denneweg.
dering. Zoodra vastgesteld is, hoe klein het aandeel van
het west- of Eikenduinerambacht is, dat de hofboeken
behandelen, dan wil men gaarne weten, waarom dat zóó
en niet anders in elkaar zit. Of het onderzoek dan steeds
de vruchten zal dragen, waarop men hoopt, zal de toe
komst moeten leeren.
Om nu andere onderzoekers of minnaars der Haagsche
historie het pad te helpen effenen naar den stand van mijn
tegenwoordig beste weten toont het bijgevoegde kaartje
de hoofdtrekken van de verhouding tusschen grafelijke
erfhuur betalend domein en het land, dat om de een of
andere reden daarvan vrij is. Daar het antwoord op ver
schillende vragen nog niet dan onvolledig verkregen is,
kan het overzicht grootendeels slechts van voorloopigen
aard zijn. Ik hoop echter, dat het reeds bereikte een spoor
slag zal zijn voor verder onderzoek. Moge het daarbij dan
blijken, dat ik in het algemeen de goede richting gewezen
heb en niet ter wille van het berijden van stokpaardjes op
dwaalwegen geleid heb.