RUZIE IN DE VEENPOLDER
42
Immigranten die zich hier een plaats wilden veroveren,
die voorgaven meer te zijn dan men in Holland wel
wilde aannemen, behoorden tot het vaste beeld der Hol
landse samenleving van de zeventiende eeuw. De Am
sterdamse blijspeldichters hebben hun publiek tot in den
treure ermede vermaakt. Maar laat men ook eens letten
op de hypercritische gezindheid, op het minderwaardig
heidscomplex, die door zulke bejegeningen en ondervin
dingen bij de immigranten zelve moeten zijn aangewak-
kerd. Een man van grote gaven zoals }an Uytenhage
de Mist kon hierdoor wel tot de subversieve beschou
wingen komen zoals ze in de op zijn naam gestelde
werken zijn te vinden.
Om nu niet van de hogere politieke beschouwingen
te spreken ten opzichte van de oude lagere bestuurs
instellingen verdedigt onze Jan het republikeins-natuur-
rechtelijke standpunt tot in het uiterste. De natuurlijke
vrijheid, de automatische autonomie van onderop, dit
zijn de richtsnoeren door hem gevolgd. De graven, in
oorsprong ambtenaren-op-instructie, hebben zich door
usurpatie erfelijk gezag verworven en hebben de natuur
lijke vrijheid stelselmatig onderdrukt, vooral ook door de
oprichting van allerlei regionale rechts- en bestuursin
stellingen zoals de baljuwschappen, de colleges van hout
vester en meesterknapen, en ook de hoogheemraadschap
pen. Zulks dan wel speciaal met bevoorrechting van
vreemdelingen en met achterstelling der echte Hollan
ders, zegt onze auteur met een in zijn mond ietwat
verdachte nadruk.
Vooral ook de hoogheemraadschappen krijgen, op
blz. 90-92, een ferme veeg uit de pan. De dijkgraven,
hoogheemraden en hunne ambtenaren behoren niet of
nauwelijks tot de belanghebbenden; de hereditaire be
stuurssamenstelling kweekt misbruiken, lokt uit tot be-
