RUZIE IN DE VEENPOLDER
45
dingen door de hogere organen opgelegd als knellend
en kwellend ondervinden. Een verzetshouding ware
begrijpelijk. In de te zijnen name uitgegeven geschriften
heeft Van Leeuwen deze Cartesiaan, deze natuur
rechtelijke positivist zich nooit zo bepaaldelijk tegen
de „verkregen rechten” der oude bestuurs- en rechts
instellingen uitgelaten als het in de anonieme Erfgrave-
like Bedieninge geschiedde. Maar de in dit boek ver
kondigde denkbeelden laten zich in zijn voorstellings
wereld bij uitstek goed plaatsen. We zien als het ware
de vriendenkring Van Leeuwen De la Court
Uytenhage de Mist aan het werk, in overtuigde eens
gezindheid ten aanzien van de beginselen, verscheiden
in de uitwerking al naar ieders specialiteit en omstan
digheden.
De invloed van de boeken dezer drie vrienden is groot
geweest. De heterodoxe meningen door hen verkondigd
hebben een blijvend zuurdesem gevormd van oppositionele
opvattingen, die in de Hollandse samenleving zijn blijven
smeulen en mede hun invloed hebben gehad op de revo
lutionaire theorie en practijk van 1795 en later op
waterschapsgebied zo goed als elders 12Dat op de vor
ming en de formulering dezer meningen een op zichzelf
onbelangrijk incident als de ruzie in de Veenpolder mede
bepalend kan zijn geweest of, sterker, waarschijnlijk
is geweest, dit leek ons een ogenblik van belangstel
ling waard. Hier ziet men hoe het toevallige zijn invloed
kan hebben op het algemene; maar ook, hoe het inzicht
van de bevooroordeelde tijdgenoot aan correctie onder
hevig moet zijn.
De Bosmolen om daartoe terug te keren heeft
12S. J. Fockema Andreae, Het Hoogheemraadschap van Rijn
land (1934), blz 234235. (Ten onrechte is U. d. M. aldaar als
Grafelijkheids-rekenmeester aangeduid)
