het examen is gemaakt, dan zal ik het tegengaan
Hebben zij die tot het afnemen van het examen
van de hun opge-
Wij nemen deze zinsneden over, in de hoop dat eene waar
schuwende stemdie zich op veeljarige ondervinding kan beroepen
terwijl het nog tijd ismoge gehoord worden en weêrklank vinden
waar het behoort. Ongetwijfeld wordt de bedoeling des wetgevers
miskend, indien zoodanige uitlegging of uitvoering kon veld winnen.
De staatsmandie de wet voorstelde en verdedigdeheeft nog
zeer onlangs uitdrukkelijk verklaardhoe naar zijne meening
programma en examen moeten worden onderscheiden. De exami
nator moet wetenin hoe verre de jonge man gelegenheid hebbe
gehad zich te onderrigten en nu komt alles op de wijze van
vragen aan. Men kan de vraag zóó stellen of zulk een antwoord
eischendat niet dan een rijp geleerde het zou kunnen geven
maar is dat te verwachten Weet iemand mij te zeggen dat zulk
misbruik van
waar ik kan.
geroepen warendergelijk misbruik gemaakt
dragen taakdan hebben zij tegen mijne inzigten en tegen mijn
verlangen gehandeld. Mijne meening is, niet alleen ten opzigte
van het middelbaar, maar ook bij het hooger onderwijs, dat de
docent matigheid te betrachten heeft, de jonge lieden op te leiden
tot denken over de onderwerpenwaarvan hun de grondslagen
worden medegedeeld, en bij die grondslagen te blijven, om hun
een vasten bodem te gevenwaarop zij hunne studiën zelfstandig
kunnen voortzetten. Men drage eenvoudige beginselen voormaar
zoo levenwekkend en helder, dat zij beginselen van ontwikkeling
bij de jonge lieden worden. Dan heeft de leeraar gedaan wat van
hem mag worden verwacht. Het examenna zulk een onderwijs
moet zóó geleid worden, dat de examinator de overtuiging ver-
krijge, dat de jonge man op den regten weg van algemeene
kennis en beschaving is. Heeft hij die overtuiging verkregen
dan heeft, zoo schijnt het mij toe, de geëxamineerde voldaan.
Is bij het examenzooals het werd afgenomenvan dat een
voudige stelsel afgeweken? Jonge lieden te verstrooijen door
velerhande vragenzonder verbanddit ware allezins tegen mijn
wenschn Deze verklaring strookt geheel met de uitvoering der
wetzooals de Directeur ze wenschelijk achtwij kunnen ons te
beter daarmede vereenigenomdat dan een ander bezwaar ver-