in hoeverre onze aanwijzing doel treft. Ofschoon het mogelijk
ware geweest voor enkele vakkenzooals aardrijkskunde en
natuurlijke historieeen grooter aantal leerlingen tegelijk tot
de lessen toe te laten, hebben wij echter gemeend, dat de
afscheiding voor alle vakken te verkiezen was. Niet enkel de
uitwendige inrigting der lokalen en het voorkomen van wanorde
deden ons die algemeene uitbreiding geraden achten; maar uit
een paedagogisch oogpunt was gedurig zamenbrengen en uit
elkander nemen bedenkelijk. Hoe vaker het beurtelings onder
vragen van eiken discipel wederkeerthoe meer gespannen ieders
aandacht zal blijvenwaar 37 of 40 leerlingen zamen zijn
moet de oplettendheid kwijnenen is het gevaar van afleiding
en verstrooidheid dubbel groot. Niet alle leeraars bezitten even
zeer het talent om zooveel leerlingen op aangename en nuttige
wijze bezig te houden, en het is ons gelukt de lesuren zóó te
regelendat geen bovenmatig aandeel aan iemand behoeft te
worden opgelegd.
Behalve de overbevolking van sommige klassen der hoogere
burgerschool was ook de min-voldoende uitslag van het examen
in Julij te Delft gehouden, voor ons eene drangreden om op
aanvulling van leemten in het onderwijs bedacht te zijn. Wij
wenschen geen oordeel te vellen over de beoordeelaars, noch
hier de redenen op te sommen, die tot den ongnnstigen afloop
hebben bijgedragen. Het feit alleen, dat leerlingen van onze
instelling werden afgewezen: dat zelfs zij die toegelaten zijn
beneden de verwachting bleven; dat, naar het gevoelen van
examinatorende vorderingen in vele opzigten onvoldoende wa
ren, moest op ons een onaangenamen indruk maken. Wij moes
ten ons-zelven afvragen, of, ondanks de gunstige rapporten van
leeraars en onze eigen bevinding bij herhaald onderzoek, de
ontwikkeling der onderwezenen of het gehalte van het onder
wijs inderdaad nog zoo veel te wenschen overliet. Was de
klagt gegrond, dat niet overdreven eischen van de Commissie,
maar ongenoegzame opleiding, hetzij dan door gebrek aan uren
of onvolledig onderwijs, de ware oorzaak van teleurstelling voor
onze afgewezen kweekelingen is geweest. Op aanwijzing van
een bevoegd regter en met ’t overzigt der verschillende cijfers
