onderwijs zelf, dat zij die de uitvoering der Wet in handen
hebben, wat meer acht sloegen op de magt der omstandigheden.
Men verandert niet eensklaps bestaande meeningen, noch een
toestand door een lang verleden voorbereid. Was het mogelijk
voor een aantal vakken aanstonds geschikte onderwijzers te
vinden maakte niet de scherpe mededinging in het gansche
land, dat het bezit van goede docenten uiterst precair was?
moesten vele scholen zich niet redden, behelpen zoo men wil,
met ’t bereikbare en niet eene voortreffelijkheid najagen, die
voor het oogenblik onbereikbaar was. Hooge jaarwedden roepen
met geen tooverroede verdienstelijke leeraars in het leven; aan
de vorming en geoefendheid van hen die anderen moesten voor
gaan, ontbrak maar al te veel. En gesteld eens, dat het
bruikbaar personeel door ongehoorde opoffering ware te vinden
geweest, stond het aan reeds bestaande instellingen vrij de
veeljarige diensten van zoovelen te vergeten; hunnen trouwen
ijver met ondank te beloonen, en hen onmeedoogend te ont
slaan, omdat hunne gaven niet volkomen pasten in den nieuwen
werkkring door eene Wet omschreven. Geen wetgever kan ver
wachten of bedoelen, dat eene nieuwe orde van zaken alleen
door den regel, dien hij stelt, worde geschapen; allerminst bij
takken van onderwijs, die de langzaam rijpende vrucht van
jaren voorbereiding zijn. Eene weldaad voor het land kon de
regeling van het middelbaar onderwijsmet hare strenge eischeu
tot veelzijdige ontwikkeling, dan eerst worden, wanneer de
noodige tijd wierd gegund om het lang verzuimde in te halen.
Nog sluit het lager volksonderwijs, ook waar het meer uitge
breid gegeven wordt, niet geheel aan het middelbaar; nog veel
minder dit laatste genoegzaam aan het hooger aan. Daardoor
treden de meeste knapen de school binnenzonder de vereischte
vatbaarheid om het onderwijs te ontvangenen zijn vele leeraars
opgetreden, na half volbragte studie aan de Hoogeschool, zon
der juist inzigt in de behoeften van deze scholieren. Wij deelen
geenszins in de woeste kreten van afkeuring, waaraan ons middel
baar onderwijs nu en dan bloot staat; allerminst in het zonderlinge
dwaalbegripdat in deze scholen het zoogenoemd enseignement
professioneel wordt medegedeeld, een misverstand, waartegen
