daarbij blijft, dat zij volgens de lijst der aanteekeningen het
zwakst werden bevonden juist in die vakken, in welke het
onderwijs bij de hoogere burgerschool alhier aan zeer bekwame
handen is toevertrouwd. Hoewel dus de teleurstelling van som
migen voor ons geene reden tot verwijt of moedeloosheid gaf,
hebben wij het pligtmatig geacht nog eens zorgvuldig na te
gaanof welligt verborgen oorzaken kunnen hebben medegewerkt
tot de ongunstige uitkomst.
Voor het vervolg zou gewis de talrijkheid van leerlingen in
enkele klassen nadeelig worden; gedurende een half-schooljaar
van den gesloten cursus moest in de eerste klasse aan 47 leer
lingen te gelijk worden les gegeventot schade van het onderwijs
evenzoo was de zamenstelling der vierde klasse, uit 30 leer
lingen bestaande van zeer uiteenloopende geaardheid en ver
mogens, een wezenlijke hinderpaal tegen de vorderingen van
enkele speelziekeloszinnigeonwillige en moedwillige scho
lieren. Gelukte het ook aan enkele leeraars door buitengewone
tact en ongemeene inspanning de aandacht te boeijen en de
zelf-werkzaamheid levendig te houden, toch bleven er bezwaren
in die over bevolkte klassen welke niet uit den weg te ruimen
zijn. Het lesuur is vervlogenzonder dat behoorlijk kan worden
nagegaan of ieder leerling de opgegeven taak naar eisch heeft
afgewerkt, of de lessen geleerd, de verbeteringen naauwkeurig
opgeteekend, en in ’t algemeen het onderrigt juist werd gevat.
Bij taal-studie is oefening in uitspraak en regt gebruik der
regels bij allen ondenkbaar, en wordt eene verkeerde gewoonte
niet terstond opgemerktzij ontaardt weldra in eene onuitroeibare
hebbelijkheid. Bij een eind-examen moet dus de verwaarloozing
van schijnbare bijzaken reeds bij het bezoeken der laagste klasse
van invloed, en somwijlen het verzuim onherstelbaar zijn. De
directeur vermeldt nog eene omstandigheid, wel waardig dat wij
uwe opmerkzaamheid daarop vestigen, omdat zij ligt wordt
voorbij gezien en evenwel belemmerend werkt op den gelijk-
matigen gang van het onderwijs; wij bedoelen het steeds aan-
groeijend getal van leerlingen in Oost-Indië geboren en deels
opgevoed. Lang bleef dit bestanddeel buiten noemenswaardige
uitwerking op het geheele schoolgebied, waar andere elementen
