ontwikkeling en liefde voor een zelfstandig volksbestaan mede.
Meer dan ooit is in onze dagen een waarschuwende genius
noodignu zoovele stemmen in- en buiten onze gewesten worden
gehoord om aansluiting aan vreemden invloed en navolging van
vreemde modellen aan te prijzenen aan het opkomend geslacht
te doen vergeten, tot welken prijs het land onzer vaderen
Holland geworden is. Er is iets verleidelijks, een vernis van
nieuwheid in leeringen, verkondigd in eene andere taal dan
die van het gemeene leven, waar het alledaagsche en plat- en
matheid terstond in het oog vallen, en waar het over bekende
ons onverschillig en onaandoenlijk maakt. Geen beter behoedmiddel
tegen het veldwinnen van die onnederlandsche gezindheid dan het
trouw verhaal van hetgeen wij door eigen kracht, naar eigen regel
met ontwikkeling van eigen aanleg hebben gewrocht; op het
gebied van taal- en letterkunde zoowel als op het staatstooneel
hoe verre wij, na onze uittreding uit het pangermanismus hen
zijn vooruit gestreefd, die ons thans als afgedwaalde kinderen
in het ouderlijk huis zouden willen terug roepen. Wordt dit
terugzien op het voorleden met verstand geleid en de blik gerigt
op het wezen der gebeurtenissen, dan zal het beste rigtsnoer
voor de toekomst aan deze beschouwingen worden ontleend:
handhaving van individualiteit boven alles.
Naauwkeurige kennis van onze staatsinstellingen is hoofddoel
gebleven bij de lessen over dit onderwerp: en wij hebben ons
overtuigd, dat bij de meeste leerlingen dit oogmerk is bereikt.
De langzaam gerijpte vrucht van eeuwen kan enkel aan de hand
der geschiedenis in hare wording en wasdom worden beschouwd
ligtvaardig af breken blijkt dan iets anders te zijn, dan wezenlijke
hervorming en wordt liefde gekweekt voor verkregen regt en
vrijheden, omdat ze met inspanning verworven zijn. In dien
geest zagen wij het onderwijs over de Nederlandsche taal, en
over onze staatsregeling, ook weder gedurende den afgeloopen
cursus aan het Gymnasium geven. Het spreekt van zelf, dat
later de inzigten zullen gewijzigd worden door den kring der
verkeering, door ontluiking van nieuwe begrippen en denkbeelden,
door allerlei omstandigheden thans nog verborgen voor de jeug
dige gemoederen; het uitgestrooide zaad zal ontkiemen met die
