maar kritiek kan ook alles afkeuren
van opbouwen, ontmoedigen in plaats van
aan eene gelieele instelling afbreuk doen,
cursus, waar zoo vele vakken van onderwijs vertegenwoordigd
zijn, moet men, wil men althans eenig juist en billijk oordeel
uitspreken, met omzigtigheid te werk gaan en moet meer dan
één punt in overweging worden genomen.
Intusschen men pleegt in den regel instellingen van onderwijs
te beoordeelen naar de uitkomsten en die uitkomsten, wanneer
zij niet gelukkig zijn te wijten aan de leeraren of aan hen
die met de leiding der instelling zijn belast.
Zijn de uitkomsten gunstig, dan schrijft het kinderlievend hart
der ouders, die zoo gaarne toe aan den gelukkigen aanleg, de
vroege ontwikkeling van den leerling.
Eene strenge beoordeeling is sedert eenigen tijd aan onze
Hoogere Burgerschool ten deel gevallen. liet nut, dat eene
strenge kritiek kan uitoefenenzal niemand ontkennendoch
kritiek kan zijn van tweederlei aardzij kan opwekken tot ver
betering, door te wijzen op gebreken, zonder ook de oogen
voor het goede te sluiten;
afbreken in plaats
aanvurenzij kan
door de schoollucht in gevaar te brengen en het vertrouwen in
de leeraren te schokken.
Zoodanige kritiek staaft niet ongaarne hare uitspraken door
statistieke opgaven, waarbij men echter wel eens, in het belang
der goede zaak, welke men voorstaat, tot onwillekeurige over
drijving vervalt en jagt wordt gemaakt op groote cijfers of ver
keerde bestanddeelen worden opgenomen.
Zoo heeft men op eene lijn van vergelijking geplaatst de
uitkomsten van Hoogere Burgerscholen, die tusschen de jaren
1866 en 1872 slechts eens of tweemaal een of hoogstens drie
leerlingen aan het eindexamen hebben onderworpen, met instel
lingen, die in dat tijdsverloop van zes jaren, telken jare een
vrij groot aantal en in het geheel niet minder dan 62 leer
lingen aan de kansen van een eindexamen prijs gaven. Uit
zoodanige vergelijking maakt men dan percentsgewijze bereke
ningen doch hoe zou men oordeelen over den cijferaardie
om de betrekkelijke vruchtbaarheid en waarde van twee lande
rijen te bepalen, als grondslag van het ééne land nam de