opbrengst van één vruchtbaar jaar en voor het andere, de
opbrengst van zes jarcn, waaronder j aren van mislukten oogst
Het springt immers dadelijk in het oog, dat men geen gevolg
trekking mag maken uit de vergelijking der uitkomsten bij het
eindexamen over één jaar door eene Hoogere Burgerschool ver
kregen, met die, welke de eindexamina over zes achtereen
volgende jaren voor andere Hoogere Burgerscholen hebben
opgeleverd.
Ook onze Hoogere Burgerschool kan wijzen op jarenwaarin
de uitkomsten uitstekend gunstig waren; maar de uitkomsten
van andere jaren kunnen de totale uitkomst van zes jaren
natuurlijk wijzigen.
Reeds in 1852 wees de hoogleeraar Vis seeing (Gids, 1852,
E enige opmerkingen over de kwestie van den dag) op zoodanig
gevaarlijk gebruik der statistiek en geestig hekelde hij die
statistici, welke op deze wijze voortcijferende, onder meer, bijv,
op hei gebied van pauperisme zouden willen bewijzen, dat de
landen, die milddadig zijn door hunnen rijkdom, arm zijn, en
dat de landen, die uit armoede karig zijn in weldadigheid,
rijk behooren genoemd te wordendie tot de slotsom geraken
dat er meer welvaart is in Turkije dan in Nederland, omdat
er in het eerste land minder bedeelden dan in het tweede ge
vonden worden.
Bij de beoordeeling van ons middelbaar onderwijs, mag niet
worden voorbij gezien, dat in de eerste jaren na de invoering
der wet van 1863, het middelbaar onderwijs, geschoeid op de
leestdoor de wet ontworpenhier te lande geheel nieuw was.
Schier alles ontbrak. Het ontbrak aan aansluiting tusschen lager-
en middelbaar onderwijs; die gaping is ook nu nog niet geheel
aangevuld; er ontbrak een voldoend aantal leeraars, geschikt
voor het onderwijs in de vele vakken, door de wet voorgeschreven.
Hoeveel moeite en belemmering is daardoor in den aanvang
niet ontstaan?
Zelfs de boeken voor het middelbaar onderwijs noodig, ont
braken, een gemis waarin thans wel voor een groot deel is
voorzien, maar dat voor sommige vakken zich ook thans nog
doet gevoelen.