21.
de vorming van
(gemiddelde jaarlijksche sterfte in die Gemeente van
zamerhand daalde en
bedroeg.
In de gemeente Numansdorp, die water ontving nit het Hollandsch
Diep, dat na de vorming van de Nieuwe 3Ierwede sedert een lOtaljaren
van een zout- in een zoetwater is veranderd, bedroeg de sterfte in de
jaren 18661874 gemiddeld jaarlijks 34 p. mille en van 1874—1882,
toen de invloed der Nieuwe Merwede zich reeds krachtig deed gevoelen
slechts 24 p. mille.
De verbetering van de ongunstige sterfteverhouding tengevolge van
het inlaten van zoet water in plaats van zout water in beide gemeenten is
opmerkelijk.
Als merkwaardigheid zij hier medegedeeld, dat, toen Lodewuk XIV
den Lekdijk liet doorstekenmen verplicht was maanden lang het over
tollige Amstelwater in het IJ te lozende stad werd daardoor ruim van
zoetwater voorzien, er was geen stank.
Nog op twee gevaren wenscht uwe commissie de aandacht te vestigen:
1’. Op het ontegenzeggelijk indringen van zout water in den bodem
in den omtrek der grachten, het zich daarin vermengen met zoet
landstreken die nu en dan door zeewatermaar vooral door brak water
worden overstroomd, voor de gezondheid zeer nadeelig zijn en dat aldaar
epidemische ziekten in zeer erge mate heerschend kunnen zijn.
Gaan wij nu tot meer lokale toestanden over.
Dr. Ali Cohen deelde aan een onzer het volgende mede:
In de Provincie Groningen is sedert een paar jaren het Rietdiep door
twee sluizen afgesloten van de Wadden. Tot dien tijd toe liep de vloed
in het Rietdiep op tot in de stad Groningen. Bij hooge vloeden liep
dikwijls het water over de straat aan de Noorderhavenmen ziet aan
sommige huizen nog de latten waartegen de planken werden gezet, waar
klei tegen aangelegd werd, om het water buiten de huizen te houden. In
dat gedeelte der stad waren intermittentes endemisch. Sedert het houwen
der sluizen, waardoor het zeewater wordt buitengesloten, zijn de koortsen
verdwenen.
Het ververschen van zoute en brakke wateren en bodems met zoet
water heeft eveneens een gunstigen invloed op den gezondheidstoestand.
Dr. Carsten deelt in dit opzicht bijzonderheden mede in het Weekblad
van het Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde, Jaargang 1882 n». 31
met betrekking tot de gemeente Oudenhoorn en in den jaargang 1884
n°. 11 met betrekking tot de gemeente Numansdorp.
In de eerste gemeente heeft men den zoutwaterpolder sedert 1867 met
zoet water ververscht, met het gevolg, dat de sterfte van 48 p. mille
1817—1866) lang-
in de jaren 18761880 jaarlijks slechts 30 p. mille
