23
zinnige diepten eener marmergroep. Zoo brengt de kunst
ons met het oneindige in aanraking, dit maakt ons vrij, en
die vrijheid verhoogt onze waarde. Alzoodie waarde ligt
in des kunstenaars hand. Q. E. D.
Met een beroep op de welwillendheid zijner hoorders, vroeg
spreker aandacht voor de woorden, die Schiller aan zijn
stelling heeft toegevoegd „Bewahret sie.” Die woorden
immers behelzen een vermaning, en ware het niet, dat hij
hier vooral tot aankomende kunstenaars het woord voerde,
hij zou aan de onbescheidenheid van te vermanen zich niet
schuldig hebben gemaakt.
„Bewaart de waarde der menschheid!” zoo schreef Schiller.
Geen strijdrede, maar een feestrede uitsprekende, zou spreker
zich niet verdiepen in de stelling dat de kunstenaar slechts
hebbe te waken dat zijn werk schoon zij en dan verder niet
Ten vierdeGeen vrijheid zonder beheersching van het lot.
Wie door het lot is gebroken is niet vrij. De mensch heeft
behoefte aan troost. Maar hij laat zich niet troosten met
redeneeringen. Wij bezoeken hen, die van smart wegkrimpen,
en spreken volzinnen uit, meenende daarmede argumenten
te geven, die de smart kunnen verminderen; maar smart
wijkt niet spoedig voor argumenten, iets, dat we vooral dan
inzien, wanneer wij zelf in verslagenheid neerzitten en de
gister door ons getrooste ons heden komt opbeuren met
onze eigen redeneering.
Maar wat geen redeneering vermag, de kunst weet het te
bereiken. Als balsem in een wonde, zoo vloeit de muziek
weldadig in de verscheurde ziel. De stille kunsthalle is van
weldadige inwerking op het in droefheid weggezonken hart.
De werken der hooge kunst ontlokken aan het oog van wie
niet schreien kon, den weldadigen traan, weldadig omdat hij
uitweg geeft aan de losgekomen zenuwkracht, en daardoor
ontlasting en verlichting van het gemoed. Niet de kunst zelve
troost, maar zij maakt den armen sterveling voor troost ont
vankelijk.
Geen waarde zonder vrijheid, geen vrijheid zonder beheer-
sching van het lot, geen beheersching van het lot zonder
troost en voor dezen maakt des kunstenaars hand ons
ontvankelijk. In die hand ligt alzoo de waarde der mensch
heid. Q. E. D.