23 zinnige diepten eener marmergroep. Zoo brengt de kunst ons met het oneindige in aanraking, dit maakt ons vrij, en die vrijheid verhoogt onze waarde. Alzoodie waarde ligt in des kunstenaars hand. Q. E. D. Met een beroep op de welwillendheid zijner hoorders, vroeg spreker aandacht voor de woorden, die Schiller aan zijn stelling heeft toegevoegd „Bewahret sie.” Die woorden immers behelzen een vermaning, en ware het niet, dat hij hier vooral tot aankomende kunstenaars het woord voerde, hij zou aan de onbescheidenheid van te vermanen zich niet schuldig hebben gemaakt. „Bewaart de waarde der menschheid!” zoo schreef Schiller. Geen strijdrede, maar een feestrede uitsprekende, zou spreker zich niet verdiepen in de stelling dat de kunstenaar slechts hebbe te waken dat zijn werk schoon zij en dan verder niet Ten vierdeGeen vrijheid zonder beheersching van het lot. Wie door het lot is gebroken is niet vrij. De mensch heeft behoefte aan troost. Maar hij laat zich niet troosten met redeneeringen. Wij bezoeken hen, die van smart wegkrimpen, en spreken volzinnen uit, meenende daarmede argumenten te geven, die de smart kunnen verminderen; maar smart wijkt niet spoedig voor argumenten, iets, dat we vooral dan inzien, wanneer wij zelf in verslagenheid neerzitten en de gister door ons getrooste ons heden komt opbeuren met onze eigen redeneering. Maar wat geen redeneering vermag, de kunst weet het te bereiken. Als balsem in een wonde, zoo vloeit de muziek weldadig in de verscheurde ziel. De stille kunsthalle is van weldadige inwerking op het in droefheid weggezonken hart. De werken der hooge kunst ontlokken aan het oog van wie niet schreien kon, den weldadigen traan, weldadig omdat hij uitweg geeft aan de losgekomen zenuwkracht, en daardoor ontlasting en verlichting van het gemoed. Niet de kunst zelve troost, maar zij maakt den armen sterveling voor troost ont vankelijk. Geen waarde zonder vrijheid, geen vrijheid zonder beheer- sching van het lot, geen beheersching van het lot zonder troost en voor dezen maakt des kunstenaars hand ons ontvankelijk. In die hand ligt alzoo de waarde der mensch heid. Q. E. D.

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Jaarverslagen gemeente Den Haag | 1893 | | pagina 475