41
5
te vervoeren, was het mogelijk alles terstond op zijn defini
tieve plaats te zetten, zoodat in één week de overbrenging
geschied en de geheele omvangrijke collectie weder voor
raadpleging beschikbaar was. Een alfabetische lijst der nota
rissen met vermelding van het aantal deelen, waaruit hun
protocol bestaat en van de jaren, waarover dit loopt verschijnt
binnen kort in druk.
Een tweede aanwinst werd reeds in mijn vorig verslag
aangekondigd. Bij het verplaatsen van het op den Geest
gevestigde krankzinnigengesticht naar Oud-Rozenburg onder
Loosduinen besloten regenten het in hun bezit zijnde oud-
archief, dat terug ging tot den tijd waarin het gesticht
nog Pest- en Dolhuis heette, en dat voor hen geen waarde
meer had, aan het Gemeente-archief te schenken. Dat door
ondergeteekende het geschenk dankbaar werd aanvaard
spreekt van zelf. Immers afgezien nog van het feit dat
de plaatsing van alle dergelijke archieven in het gemeen
telijk depot aanbeveling verdient deze oude bescheiden
maken het mogelijk een inzicht te krijgen in de geschiedenis
dezer uit de 16de eeuw dateerende instelling en van de
behandeling der er in opgenomen ongelukkigen. Zij worden
daarbij op gelukkige wijze aangevuld met reeds in het
gemeente-archief aanwezige stukken.Het hieronder vol
gende overzicht der ontstaansgeschiedenis verklaart die aan
wezigheid volkomen.
Het oude Pest- en Dolhuis is in de zestiende eeuw ont
staan door de samenvoeging van twee instellingen, waarvan
het Dolhuis het oudste wras. Dit laatste was de reeds in de
15e eeuw op den Geest voorkomende St. Anthoniskapel,2)
of de „Capelle van de Crepels,” zooals de meeste stichtingen
van dien naam een klein ziekenhuis voor lijders aan St. An-
thonisvuur (vallende ziekte, lamheid); reeds in het Hofboek
van 1466, dat een opnoeming geeft van de woningen en
erven in den Haag en de naaste omgeving, vind ik op den
Geest deze kapel met ééne woning vermeld, en in dat van
1512 blijken er nog drie woningen te zijn bijgekomen.
Bij deze kapel werd nu in de zestiende eeuw, toen de
^nyeuwe siecte der pestilentie” zooals een keur van 1531
haar zou noemen, hier zeer hevig woedde een verblijf voor
Pestzieken ingericht door de gemeente. In het gemeente
archief bevindt zich dan ook een koopbrief van 1516 (Sept 30)
van een huis op den Geest, op welken brief in dorso is gezet:
»dat syeckhuys”; reeds in 1519 werd daaraan het beien-
VERSLAG GEMEENTE-ARCHIEF EN -BIBLIOTHEEK.
Voorl. Invent Afd. I nre. 977—1037.
Zie de Riemer I. 506 al zijn diens veronderstellingen ten opzichte van de
«capel der crepels” (I 309) niet geheel juist
