18
stad waren zeldzaam, doch villa’s, vooral groote, werden
tamelijk veel gebouwd, zoowel op Zorgvliet als by den
Leidschenweg. Zonder dezen aanbouw van villa’s zou het
afgeloopen jaar dan ook bepaald slap zjjn geweest.
Wegens niet tijdig ontvangen van gegevens is moeten
achterwege blyven verslagen van den bedryfstoestand in:
het expeditiebedrijf,
de distilleerderijen,
drukkerijen,
rytuigindustrie,
de haarden- en gasmeterfabricage,
vleeschhouwery en broodbakkerij,
Bouwbedrijven. De resultaten voor ondernemers in bouw
bedrijven waren in 1913 ongeveer de volgenden.
De groep ondernemers zich hoofdzakelyk toeleggende op
klein en middelmatig werk, hetwelk doorgaans onderhands
wordt uitbesteed, had niet te klagen en was redelyk van
werk voorzien.
De groep ondernemers van groote en zeer groote werken
had minder reden tot tevredenheid. Voor hen was hier ter
stede weinig te doen, zoodat meerderen in andere steden,
vooral in Amsterdam werk moesten zoeken. Wat hier nog
werd besteed ging tegen zeer lage pryzen weg, prijzen die
beslist niet loonend waren.
De groep-ondernemers die regelmatig inschrijven op de
kleine en middelmatige, publiek uitbesteed wordende werken
had reden tot klagen. Er werd n.l. niet veel van dat soort
werk aanbesteed en wat nog aanbesteed werd ging voor
zeer lage pryzen weg; pryzen die eerder verlies dan winst
zullen opleveren. Opmerkelijk is dat vooral door particuliere
architecten nagenoeg geen werk meer publiek aanbesteed
wordt en al dit werk terecht komt bij de eerstgenoemde groep.
De groep ondernemers die huizen voor eigen risico bouwen,
maakten over 't algemeen geen beste zaken, enkele groote
Maatschappijen uitgezonderd. Deze groep is in de laatste
jaren belangrijk verminderd, in hoofdzaak doordat leveran
ciers hen niet meer zoo gemakkelyk crediet verleenen, waar
door niet zoo gemakkelyk kan worden begonnen en doordat
dit bedrijf langzamerhand in handen komt van enkele groote
bedrijven, die kapitaal krachtiger, meer risico durven dragen.
De privé bouwondernemers welke overblyven en ook
bouwen (meerderen leven stil als resultaat van vroeger ge
maakt werk) kunnen hun bestaan vinden, echter in hoofd
zaak doordat zy eenig inkomen hebben uit vroeger ge
bouwde huizen.
34 VERSLAG DER KAMER V. KOOPHANDEL EN FABRIEKEN.
