34
van de te verwachten onzekerheid in prijzen en lever
tijden op de ijzer- en cementmarkten, welke tot de grootste
voorzichtigheid maanden bij het afgeven van offertes voor
en de afsluiting van nieuwe werken.
Rubberfabricatie. De algemeene toestand in dit bedrijf kan
gunstig worden genoemd, het leger heeft uit den aard der
zaak veel auto-banden noodig, terwijl de aanvoer hiervan
uit het buitenland veel te wenschen overliet.
Kweken fabricatie. De toestand was over het algemeen ge
nomen gunstiger dan in andere jaren, daarvan het Buitenland
zoo goed als geen invoer van gesneden kurken plaats had,
de groote aanvoermarkten zooals o. a. Hamburg en Bremen
gesloten waren en de Nederlandsche Fabrieken verplicht
waren meer te gaan aanmaken. De prijzen der kurken
konden iets verhoogd worden, verhooging op zich zelf was
reeds noodzakelijk door de zooveel hoogere vervoerkosten
van ruw kurkhout waarvoor de vracht steeg tot 300 De
aanvoer van grondstof leverde bovendien zeer veel moeilijk
heden op en vooral het lange aanhouden der zendingen in
Amsterdam bracht voor de ontvangers groote kosten mede.
Werkeloosheid kwam in dit bedryf niet voor, evenmin aanbod
van nieuwe werkkrachten, zoodat elke fabriek haar eigen
werkkrachten moet aankweeken.
Dagblad- en Boekdrukkerijen. De algemeene toestand inde
boekdrukkerijen over 1915 kan zeer bevredigend genoemd
■worden. Er was het geheele jaar volop werk. Wel ontvingen
die drukkerijen waar speciaal luxe- of kunstdruk werk wordt
gemaakt op dat gebied minder orders, doch konden over
het algemeen personeel en machines aan den gang gehouden
worden door de orders op drukwerk, benoodigd voor de
verschillende tijdelijk hier ter stede gevestigde groote
administratieve lichamen.
Op het gebied der reclame werden minder bestellingen
dan in normale jaren opgedragen, doch ander werk, met
name materiaal voor verpakkingen, heeft hiertegen op
gewogen.
Van werkeloosheid was geen sprake, wél was er, ten
gevolge der mobilisatie dikwerf gebrek aan goede werk
krachten.
Groote last veroorzaakte het papier, niet slechts door den
hoogen, voortdurend stijgenden prys die aan den fabrikant
of grossier moest worden betaald, doch ook omdat vele
soorten door gebrek aan grondstoffen veel minder van
kwaliteit waren, andere zelfs in het geheel niet meer
verkrijgbaar waren.
16
VERSLAG DER KAMER V, KOOPHANDEL EN FABRIEKEN’.
