•28
Steendrukkerij. De toestand over het jaar 1917 is over het
algemeen bevredigend geweest. Door de enorme prijsstijging
van alle materialen zijn ook de kostprijzen zeer gestegen,
terwijl hiertoe ook medewerkten de hoogere arbeidsloonen,
welke naar aanleiding van het met de werknemers nieuw
afgesloten collectieve contract, moesten betaald worden.
Door het stopzetten van diverse fabrieken, die ter ver
pakking harer producten geregeld bedrukt papier afnamen
zijn verscheidene drukkerijen juist voldoende van orders
voorzien om met vol personeel te kunnen dóórwerken, ter
wijl andere drukkerijen, die als nevenbedrijf eartonnages
fabriceeren, iets ruimer van orders zijn voorzien, daar veel
vraag naar eartonverpakkingen voorkomt.
Eventueele uitbreiding van bedrijf wordt ten zeerste be
moeilijkt door kolen-, gas- en electriciteitsrantsoencering,
terwijl ook door het onder de wapenen zijn van vele goede
krachten het zeer moeilijk is voldoend geschoold personeel
te krijgen.
Dekkleeden- en tentenfabricatie. Het afgeloopen jaar
was voor het bedrijf niet ongunstig, hoewel het door de
tijdsomstandigheden in zijn gewonen ontwikkelingsgang
werd gestoord.
De buitenlandsche grondstoffen voor het bedrijf noodig,
zijn zoo goed als niet meer verkrijgbaar en heeft men met
hinnenlandsche grondstoffen gewerkt, hetgeen ten slotte
bevredigende resultaten heeft opgeleverd.
Tenten worden hier ter stede in alle soorten vervaardigd,
zoowel de groote tentoonstellingstenten als kleine padvin-
derstenten.
Voor marquizen, zonneschermen etc. kon in het afge
loopen jaar een zeer bevredigende omzet geboekt worden.
Boekdrukkerijen. De toestand in de boekdrukkerijen te
dezer stede over 1917 was niet zoo gunstig als over 1916.
Wel ontvingen de drukkerijen vele orders voor drukwerk,
benoodigd voor de tijdelijke administratieve lichamen en
konden daardoor aan den gang blijven, doch de stijging
van de papier- en materialenprijzen en de verhooging der
arbeidsloonen waren oorzaak, dat verschillende periodieke
en geregelde uitgaven in omvang moesten verminderd wor
den of geheel ophielden te verschijnen.
Het stopzetten van den papieruitvoer door bet buitenland
veroorzaakte groote moeilijkheden, daar verschillende
papiersoorten en wel voornamelijk kunstdrukpapier hier te
lande niet gemaakt wordt. Ook hierdoor stegen de prijzen
van de hier nog aanwezige voorraden buitensporig.
34 VERSLAG DER KAMER V. KOOPHANDEL EN FABRIEKEN.
