L
8
toenam (d.w.z. na aftrek van onbewoonbaar verklaarde,
verbouwde of gesloopte woningen). Van de nieuwe wonin
gen werden er 474 van gemeentewege en 314 met gemeente
lijken steun gebouwd.
De hooge arbeidsloonen drukten op vele bedrijven en
wel het meest op den huizenbouw, terwijl de exploitatie
kosten nog stegen door de in October tot stand gekomen
wettelijke beperking van den arbeidsduur en de verplichte
verzekering met premie-betaling door den werkgever.
Het gebrek aan opslagruimte, dat zich door de opeen-
hooping van artikelen, in het bijzonder na het eindigen
van den oorlog, in onze havensteden voordeed, deed zich
ook hier ter stede gevoelen, en, indien men tijdig tot de
stichting van veem-inrichtingen in het Laakhavenkwartier
had kunnen besluiten, dan was daarvoor zeer waarschijn
lijk reeds ruimschoots emplooi geweest.
Aan de onzekerheid of dit van blijvenden aard zou zijn
en de hooge kosten van bouwmaterialen (gewapend beton)
en verdere duurte van exploitatiekosten, zal vermoedelijk
moeten worden toe,geschreven, dat tot nu toe geen combi
natie tot stand kwam, die de zaak ter hand durfde nemen.
Ook hier ter stede ondervonden de bedrijven, die op uit
voer waren aangewezen, groote bezwaren door de abnor
male wisselkoersen, terwijl de onzekerheid dezer koersen
het maken van prijsberekeningen bijna ondoenlijk maakten.
Bovendien werd als een onnoodige belemmering van den
export door vele bedrijven gevoeld het voortbestaan der
Nederlandsche Uitvoer-Maatschappij en het handhaven
van uitvoerverboden en heffingen van consentrechten voor
artikelen, waaraan feitelijk allerminst hier te lande
schaarschte bestond (zooals ijzerfabrikaten, versche zee-
visch, haring).
Van de zijde der bouwondernemers en aanverwante be
drijven werd de aandacht gevestigd op de ondoelmatige,
doch daarom niet minder hinderlijk geoordeelde concur
rentie van de tijdens den oorlog opgerichte N.V. Centrale
Bouwmaterialen Voorziening.
Over het algemeen waren de uitkomsten der hier ter
stede uitgeoefende industrieele- en handelsbedrijven niet
onbevredigend. Over aanvoer van grondstoffen en mate
rialen (behalve van die waarvoor men geheel van Duitsch-
land afhankelijk was) had men weinig klachten.
De valuta-verhoudingen veroorzaakten echter ook voor
den invoerhandel groote moeilijkheden, door de groote on
zekerheid der buitenlandsehe wisselmarkt. Zoo werden bij
dekkingsaankoopen, door verdere dalingen der mark, vaak
groote verliezen geleden, terwijl voorts de Duitsche ver-
58 VERSLAG DEK KAMER V. KOOPHANDEL EN FABRIEKEN.
