58
45
VERSLAG DER KAMER V. KOOPHANDEL EN FABRIEKEN.
a <111
Steendrukkerijen.
Papierhandel en kantoorbehoeftenindustrie. De in No
vember 1918 ingetreden groote slapte duurde in het eerste
halfjaar van 1919 onverminderd voort. De productie was
grooter dan de vraag en het personeel kon dan ook slechts
met moeite aan het werk worden gehouden.
In Juni begon eene herléving, die gestadig grooter werd.
In het laatste kwartaal was de vraag zoo groot, dat de pro
ductie slechts met moeite aan de aanvragen kon voldoen.
Personeelsuitbreiding, waarnaar in verband hiermede werd
gestreefd, werd bemoeilijkt door gebrek aan beschikbare
arbeidskrachten.
De moeilijkheden in liet verkrijgen van grondstoffen (pa-
A1 werden ook aan deze bedrijven
zware eisehen gesteld door de sterk verhoogde arbeids-
loonen en de nog voortdurende prijsstijging van alle voor
dit bedrijf onontbeerlijke materialen, van papiersoorten en
van carton, toch waren de uitkomsten niet onbevredigend.
Niet onvermeld mag blijven, dat, afgezien van de hooge
prijzen voor deze materialen, de levering daarvan, zoowel
door den langen duur der fabricatie als door transport
moeilijkheden, dikwijls aanzienlijk werd vertraagd; in het
bijzonder klaagde men over de sterk vertraagde of niet-
uitvoering van in Duitschland geplaatste orders op machi
nerieën en wat daaraan annex is. Arbeidsmoeilijkheden,
in den zin van conflicten tusschen werkgevers en werk
nemers, kwamen in 1919 in het steendrukkersbedrijf niet
voor sedert beide partijen verbonden zijn door het collectief
contract.
K un'stdrukkerij. De toestand in dit bedrijf werd in den
loop van 1919 vrij gunstig in verband met de herleving, die
in vele andere bedrijven plaats vond. Hoewel de hooge
arbeidsloonen en de nog steeds hooge papier- en materiaal-
prijzen oorzaak waren, dat vele vaste werken in omvang
verminderden of geheel ophielden te verschijnen vermin
derde de omzet niet.
Een moeilijkheid leverde nog steeds het gebrek
kunstdrukpapier en van andere buitenlandsche papier
soorten.
de posttarief lieten zelfs enkele handelaren hunne aanbie-
dingscirculaires e.d. in Duitschland vervaardigen en deze
vandaar verzenden, waardoor zij een porto-besparing van
1 cent per circulaire verkregen. Of een dergelijke wijze van
besparing op bedrijfsonkosten overigens van een juist
zakeninzicht getuigt, valt zeer te betwijfelen.
