42
1. a. Algemeene Beschouwing.
Bij een vergelijking van het jaar 1921 met 1920 treft ons
het groote verschil in den toestand van handel en nijver
heid tusschen die twee jaren.
De langverbeide vrede van Versailles, welke de grond
slag zou hebben moeten vormen, waarop men kon ont
werpen en werken, de grondslag, waarop ook ieder handels
man en industrieel naar eigen manier en mentaliteit zou
moeten verder werken, beantwoordde niet aan de verwach
tingen. Het blijkt wel, dat nationale grenzen nu eenmaal
geen scheiding van zakenbelangen kunnen teweegbrengen.
De herleving, die het jaar 1920 kenmerkte, behoort tot de
gewone verschijnselen van tijdperken, die op een oorlog
volgen.
Die verschijnselen hebben zich voorgedaan na het einde
van den oorlog van 1914 als na iederen anderen oorlog,
doch de verwachting, dat de handel en de industrie eene
langere periode van bloei zouden zijn tegemoet gegaan, is
niet verwezenlijkt.
Uit de gecompliceerde verhoudingen, welke op het gebied
van techniek, handel, nijverheid, bankwezen, enz. bestaan
en die verband houden met het feit, dat de ontwikkeling
der laatste 50 jaren meer heeft veranderd in de levensver
houdingen dan ooit te voren het geval is geweest, is door
het uitbreken, den duur en den aard van den wereldoorlog
een internationale conjunctuur geschapen, die nimmer door
eenig politicus of economist werd voorzien.
In de eerste plaats valt te wijzen op het helaas niet altijd
ongemotiveerde wantrouwen der Staten onderling betref
fende hunne financieele positie, waardoor van eenige be
stendiging der wisselkoersen geen sprake kon zijn.
Groote afzetgebieden zijn bovendien sinds 1914 niet meer
toegankelijk en de ruiling van grondstoffen met vele landen
verkeert nog in ontredderden toestand.
Prijsdaling trad in op velerlei gebied in December 1920
en deze bleef in ’t algemeen doorgaan, echter te langzaam,
om belangrijke speculatieve verlevendiging te veroorzaken.
Daarbij komt, dat nog zeer groote voorraden van arti
kelen en grondstoffen geheel tegen de verwachting in, niet
werden opgevraagd.
Vervolgens zijn de productiekosten gestegen tot op een
vóór den oorlog ongekend niveau. De hooge loonen waren
