37
bierbrouwerijen. Gedurende het jaar 1921 is de verkoop
dig, doch tevens zeer ongunstig verschijnsel was, dat b.v.
de invoer van onbedrukt, d.w.z. blanco papier wel belast
wordt, terwijl bedrukt papier zonder invoerrechten uit het
buitenland kan worden ingevoerd. Dit had onloochenbaar
tengevolge, dat bestellingen in nog grooter mate naar het
buitenland verhuisden, waardoor slapte in de hand werd
gewerkt. Ook werkten daartoe mede de kortere arbeids
tijden, de zeer hooge arbeidsloouen en belemmerende over-
heidsbepalingen, die meestal met gestrengheid werden
gehandhaafd.
Cacao- en chocoladefabrieken. In het jaar 1921 was het
bedrijf vrijwel constant, alleen was er gedurende de laatste
twee maanden eene merkbare inzinking. Grondstoffen
waren voldoende verkrijgbaar, terwijl geene arbeidsmoei-
lijkheden voorkwamen. De export ging achteruit wegens
verhooging van inkomende rechten in sommige landen.
De bedrijfskosten werden zeer beïnvloed door de plaatse
lijke belastingen en de sociale wetten. Bovendien werden
de vrachten, ook de binnenvaartvrachten, voor dit bedrijf
over het algemeen te hoog genoemd.
Zeepfabricatie. Gedurende 1921 was de grondstoffenmarkt
voor de zachte zeepfabrikatie zeer ongestadig en terug-
loopend. In het bedrijf heerschte groote slapte. De prijzen
der zachte zeep daalden en waren niet in verhouding met
den kostprijs. In een gedurende het afgeloopen jaar te Am
sterdam gehouden bijeenkomst der diverse zeepfabrikanten,
werd algemeen toegegeven, dat men nog nimmer een derge
lijke malaise in het zeepvak had mede gemaakt.
Papierhandel en kantoorbehoeftenindustrie. Het feit, dat
de Duitsche concurrentie voor het drukkersbedrijf zoo nood
lottige gevolgen heeft, beïnvloedde de resultaten van den
papierhandel in hooge mate. Ook voor de fabricage van
kantoorboeken enz. en den groothandel in schrijfwaren was
deze concurrentie van nadeeligen invloed. Ongunstiger nog
echter dan deze Duitsche concurrentie werkte de algemeene
malaise, ten gevolge waarvan het gebruik dezer artikelen
belangrijk terugliep. De ongunstige verhoudingen in de
koloniën maakten de resultaten van de afdeeling export
zeer weinig bevredigend. De door verschillende oorzaken
ontstane belangrijke verhooging van kosten is een factor
te meer, die in deze tijden de bedrijfsmoeilijkheden nog
vergroot.
VERSLAG DER KAMER V. KOOPHANDEL EN FABRIEKEN. 42